Đình Hưng Lộc

1. Sơ đồ về Đình Hưng Lộc:

Từ ngày khởi dựng đến nay, đình Hưng Lộc vẫn là nơi bảo lưu phong tục thờ Thần Hoàng làng và các bộ hạ thần cùng các bậc Tiền hiền, Hậu hiền, Tiên sư; nơi nhân dân gửi niềm tin tâm linh vào thần thành hoàng; nơi tổ chức lễ hội và sinh hoạt cộng đồng của nhân dân địa phương. Đặc biệt đình còn lưu giữ sắc thần của vua Khải Định phong năm 1917 - đây là một di vật quan trọng, là niềm tự hào của nhân dân làng Hưng Lộc xưa và xã Hưng Lộc ngày nay, đây là một giá trị văn hóa mà ít làng Nam bộ vẫn được giữ.

Đình Hưng Lộc ra đời nhắm phục vụ nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân làng Hưng Lộc. Tuy nhiên, trong quá trình tồn tại ở địa điểm Gia Nhang và Suối Bí, đình đã ghi dấu những sự kiện hoạt động mạng của Đội Thanh niên Tiền phong, Đội du kích, Quận ban Tự quản lý Hưng Lộc và Đại đội La Cùng một mạng cơ sở ở địa phương. Những sự kiện lịch sử cách mạng quan trọng này đã góp phần vào chiến thắng của cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở khu vực Hưng Lộc, Thống Nhất mùa Thu năm 1945 và tạo nên lợi ích chung trong cuộc chiến chiến chống thực dân Pháp ở vùng Hưng Lộc - Thống Nhất.

Trong thiết kế văn hóa làng, đình Hưng Lộc là cơ sở tín hiệu có tính chất chính, được coi là nhà công cộng của làng, có chức năng thờ Thần Thành hoàng làng, nơi tổ chức hội nghị, lễ hội; nơi các bô lão, chức sắc, nhân dân bàn công công làng,… Đình cũng là nơi dân làng Hưng Lộc gửi niềm tin tâm linh của mình vào Thần Thành hoàng. Họ luôn tôn kính và biết ơn Thần đã bảo vệ, che chở và phù hộ cho dân làng có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.  

Bên bờ đó, các giá trị văn hóa phi vật thể như nội dung sắc Thần, hoành tráng, liễn đối, các tác phẩm chạm khắc… mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc giúp thế hệ trẻ hiểu biết thêm về lịch sử của làng, công cha ông đã dựng làng, giữ nước. Từ đó góp phần giáo dục thế hệ trẻ Hưng Lộc - Thống Nhất tiếp xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp hơn.

Di tích đình Hưng Lộc mang tính biểu tượng kiến ​​trúc đình Nam bộ với dạng nhà chữ Tam. Các loại sản phẩm Chánh điện, Hậu đình kiểu tứ trụ, mái giống bánh ít.

Bên cạnh giao thông kiến ​​trúc, một số hiện vật trong di tích là những sản phẩm nghệ thuật có giá trị cao như: hương án thờ Thần thánh được nhẹ nhàng với các đề tài cân long chầu nhật, bài hát Phụ, nền mây hoa lá…

Trải qua một thời gian dài kể từ khi khởi động đến nay, đình Hưng Lộc đã ba lần chuyển đổi và từ năm 1965 đã nhiều lần trùng tu, sửa chữa. Tuy nhiên, những lần trùng tu này không làm thay đổi nhiều yếu tố gốc của di tích. Đặc biệt là ý thức bảo quản, khép kín trang web của nhân dân làng Hưng Lộc có thể hiện rõ thông qua công việc xây dựng cổng, hàng rào tường rào…

Tuy nhiên, dưới tác động của các yếu tố tự nhiên, hiện nay có một số cấu trúc gỗ (cột, vì bo..) của di tích bị mối mối hư hại nhẹ; Sông nước ở Tiền đình, Hậu đình bị nước gây nguy hiểm. Mức độ hư hỏng khoảng 10%.

Hiện nay, di tích đã có rào chắn xung quanh bảo vệ. Công tác bảo vệ môi trường sinh thái trong di tích rất tốt. Đình có ông từ ngày đêm lo việc hương khói, quét lên, lau bàn thờ, đồ thờ, tiền cây… đảm bảo cho di tích luôn sạch sẽ, thoáng mát.

Những hiện vật trong đình được bảo quản tốt và chứa rất kỹ thuật. Toàn bộ những vật dụng hiện có chỉ được cung cấp trong các dịp lễ dịp lễ của đình, sau đó cửa hàng ngay lập tức tránh sự hư hỏng và đặc biệt là đề phòng kẻ đột nhập vào đình lấy trộm.

Di tích thuộc quyền quản lý của Ban Quý tế đình Hưng Lộc, được coi là quan tâm của địa phương và phòng Văn hoá thông tin huyện.  

Với những giá trị lịch sử, văn hóa tiêu biểu trên, đình Hưng Lộc đủ tiêu chí phân hạng di lịch sử cấp tỉnh trong năm 2008, nhân dịp kỷ niệm 310 năm hình thành và phát triển vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai ( 1698 - 2008).

2. Các hoạt động văn hóa trong Lễ hội An Yên:

Nghi thức lễ hội ở các làng làng Nam bộ nói chung và tỉnh Đồng Nai nói riêng về cơ bản là giống nhau. Tuy nhiên, từng địa phương với tập quán sản xuất, sinh hoạt khác nhau nên nghi thức lễ hội có sự biến đổi cho phù hợp. Đình Hưng Lộc tổ chức Lễ Kỳ Yên vào ngày 20, 21 tháng 11 âm lịch.

Trước ngày tổ chức Lễ Kỳ Yên, Ban Tế lễ được thành lập khoảng 20 người bao gồm các vị trí trong Ban Quý tế, học trò chơi lễ, bố lão ở làng và những người có chức trách nhiệm trong công việc bảo đảm lễ diễn ra thành công tốt đẹp , trả lại nhiều may mắn, tốt đẹp cho làng xã.

Mục tiêu của tổ chức Lễ hội Kỳ Yên là cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa bội thu, đất nước thái bình, nhân dân yên ổn, con cái trong làng học hành hành đạt… Ngoài việc cầu cho “người yên , vật chất” còn có Lễ Tống phong để xua đi những bệnh dịch, tà ma ác quỷ ra khỏi làng. Lễ Kỳ yên cũng là dịp để dân làng trưng bày, trao đổi công việc gia đình, làm ăn buôn bán, mùa ngủ, con cái học hành hành đạt, xây dựng gia đình, tổ ấp văn hóa…

Theo lời kể của các vị thanh niên cao niên ở làng thì vào khoảng thập niên 90 của thế kỷ XX trở về trước, vào mỗi dịp Lễ Kỳ Yên, đình đều tổ chức các trò chơi mang đậm tính dân gian, cộng đồng như kéo co, đưa viết, đập niêu, cờ tướng,cho gà, đi cà kheo, thi nấu cơm… cho dân làng tham gia trẩy hội.

Hàng năm cứ vào các dịp Lễ Kỳ yên nhân dân Hưng Lộc tề Đống đông đảo để tham gia rất thành kính, nhiệt tình có hàng ngàn dân tham gia tạo cho lễ hội truyền thống của địa phương thêm ý nghĩa, đông vui và hoàng nhiệt độ hơn. Lễ Kỳ Yên tại đình Hưng Lộc thực sự là ngày hội của nhân dân địa phương.

Ngày nay, do sân đình thu hẹp, thời gian tổ chức Lễ Kỳ Yên cũng không kéo dài như trước nên các trò chơi này đã bị mai một và đi vào quên lãng. Nhìn chung, dưới tác động của nền kinh tế thị trường và quá trình đô thị hóa, làng Hưng Lộc xưa - xã Hưng Lộc ngày nay có nền kinh tế phát triển nhanh chóng nhưng việc tổ chức lễ hội tại đình vẫn được tiến hành theo nghi thức truyền thống của làng làng Nam bộ, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham dự. Lễ hội là dịp để dân làng trưng bày, liên kết tình làng nghĩa xóm trong nhịp sống đô thị hả ngày nay.  

3. Các hoạt động của địa phương được tổ chức tại Đình:

Ngày nay, đình Hưng Lộc vẫn là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng của nhân dân xã Hưng Lộc. Việc thờ Thần Thành hoàng làng và lễ Kỳ Yên vẫn được duy trì. Ngoài ra, hàng năm vào ngày tổ Tổ Hùng Vương (10/3 âm lịch) và kỷ niệm ngày Thương binh Liệt Sĩ (27/7), nhân dân xã Hưng Lộc lại tề Tặng về đình Hưng Lộc làm lễ dâng hương, chứng minh xin thành kính các vị Vua Hùng và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã xả thân vì nước. Trong xu thế phát triển xã hội, đáp ứng nhu cầu ngưỡng tín hiệu của nhân dân thời đại mới, đình Hưng Lộc vừa bảo tồn phong tục truyền thống thờ Thành hoàng; vừa là nơi thờ Bác Hồ, tổ chức lễ giỗ Tổ Hùng Vương và tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ của xã Hưng Lộc. Ý nghĩa bầu cử đã đưa ra nền tảng “ văn hóa làng xã ” cổ truyền hòa với nền văn hóa XHCN trong thời kỳ mở cửa và hội nhập, tạo thành một truyền thống tốt đẹp của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương.